Ülkemiz Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremi ile sarsıldı. Bu depremler 10 ilimizde yıkıcı etkiler oluşturarak can ve mal kaybına neden oldu. Giden canlarımızın telafisi olmayacaktır elbette ancak ekonomik sonuçlarını da tüm vatandaşlarımız derinlemesine hissetmektedir. 01.03.2023 tarihli tespitlere göre Kahramanmaraş depreminin ülke ekonomisine toplam maliyetinin 1.995 Milyar TL olduğu ve Milli Gelirin %9’una ulaşabileceği hesaplanmıştır.
Depremin etkilediği 10 ilde ekonomik hayat büyük ölçüde zarar görmüş ve bazı işletmeler faaliyetlerini devam ettiremez iken bazıları da güçlükle faaliyetlerine devam edebilmiştir. Bu nedenle depremden sonra 10 il için 31 Temmuz 2023 tarihine kadar mücbir sebep hali ilan edilmiştir. Depremden daha yoğun etkilenen bazı il ve ilçeler için bu süre 30 Kasım 2023 tarihine kadar uzatılmıştır. Mücbir sebep süresi müddetince ilgili bölgelerde bulunan mükelleflerin beyanname verme ve vergi ödeme yükümlülükleri ertelenmiştir.
Vergi gelirlerinde azalış ile kamu harcamalarındaki artış sonucu oluşan bütçe açığını kapatabilmek için yapılacak ilave düzenlemeler ile vergi yükümlülüklerimizin artacağı beklenmekteydi ve sonuç olarak çeşitli adlar altında yıl içerisinde ilave vergiler getirildi. Bu kapsamda Deprem sonra yapılan vergisel düzenlemeleri şu şekilde özetleyebiliriz.
- Kurumlar Vergisi Mükelleflerinden bazı istisna ve indirimler ile indirimli kurumlar vergisinden yararlanan mükelleflere yararlanılan matrahın %5 ile %10 arasında değişen bir defaya mahsus ek vergi getirildi.
-Kurumlar Vergisi oranı %20’den %25’e yükseldi.
-Kurumların bazı yatırım fonlarından elde ettikleri kazançlara yönelik sağlanan kurumlar vergisi istisnasının kaldırıldı.
-Kurumların taşınmaz satış kazancı istisnası kaldırıldı.
-KDV’de %8 olarak uygulanan oran %10’a, %18 olarak uygulanan oran %20’ye yükseltildi ve ayrıca sabun, şampuan, deterjan, dezenfektanlar, ıslak mendil, tuvalet kağıdı, kağıt havlu, kağıt mendil ve peçete malları için KDV oranı %8’den %20’ye yükseltildi
-Kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan taşınmazların satışına yönelik KDV istisnası kaldırıldı
-Benzinin litre fiyatı üzerinden alınan ÖTV tutarı 2,52 TL’den 7,52 TL’ye, motorinin litre fiyatı üzerinden alınan ÖTV tutarı ise 2,05 TL’den 7,05 TL’ye, otogazda ise 2,97 TL’den 5,77 TL’ye yükseltildi. Yine benzer artışlar tütün ve alkollü ürünlerde de gerçekleşti.
-Taşıtlardan bir defaya mahsus olmak üzere, 2023 yılı için tahakkuk ettirilen motorlu taşıtlar vergisi tutarı kadar ek motorlu taşıtlar vergisi ödeme yükümlülüğü getirildi.
-Faiz, komisyon ve ücret gelirleri üzerinden yüzde 10 olarak uygulanan BSMV oranı yüzde 15'e çıkarıldı.
- Maktu harçların oranı % 50 artırıldı.
-Yurt dışından getirilen telefonların kullanım izninden alınan maktu harç tutarı 6.091 TL’den 20.000 TL’ye yükseltildi.
-Spor müsabakalarına dayalı müşterek bahislerde %5’ten %10’a, at yarışlarında %7’den %14’e ve diğer şans oyunlarında %10’dan %20’ye çıkartıldı.
Vergilerin yasallık ilkesine uyması önemlidir ancak yasallık ilkesi yanında verginin genel ve eşit olması, belirlilik içermesi, geçmişe yürümemesi, öngörülebilir olması ve hukuk güvenliği ilkesine de uygunluğunun sağlanması gerekir. Yani maç oynanırken kural değişmemesi gerekir. Tıpkı devlet bütçesi gibi işletmelerde yıllık bütçelerini ve yatırım planlarını vergisel yükümlülükleri dikkate alarak belirlerler. Sonradan yapılan ek düzenlemeler öngörülebilirlik ve belirlilik ilkelerine ters düşmektedir.
Ancak yüzyılın felaketi olarak anılan deprem öngörülebilirlik ve belirlilik ilkelerinin istisnasını teşkil etmektedir. Beklenmedik doğal felaketler, savaş ve seferberlik hali, siyasi, ekonomik ve sosyal krizler gibi toplumu temelden sarsabilecek olaylar nedeniyle farklı düzenlemeler getirilmesi mümkündür.
Bu nedenle deprem ülkesi olduğumuz gerçeğini idrak edip ona göre yaşamalıyız. Deprem artık bizim için öngörülebilir ve belirlidir. Deprem nedeniyle ne canlarımızı kaybedelim ne de ekonomik sıkıntılar yaşayıp ek vergiler ile yüzleşelim.
Kısa, açıklayıcı ve net bir yazı olmuş.
Kısa, açıklayıcı ve net bir yazı olmuş.